سوره عَبَس هشتادمین سوره قرآن و از سورههای مَکّی که در جزء سیام قرآن جای گرفته است. این سوره را «عَبَسَ» مینامند چون با کلمۀ عَبَسَ به معنای «چهره در هم كشيد» آغاز شده است. سوره عبس درباره ارزش و اهمیت قرآن، ناسپاسی انسان در برابر نعمتهای پروردگارش و حوادث تکاندهنده قیامت و سرنوشت انسانها در آن روز سخن میگوید. در آیات ابتدایی این سوره خداوند کسی را که با فرد نابینا با ترشرویی برخودر کرد توبیخ میکند. درباره اینکه فرد توبیخشده، پیامبر(ص) بوده یا دیگری، بین مفسران اختلاف است.
از آیات مشهور این سوره آیات ۳۴ تا ۳۷ است که صحنه محشر را توصیف میکند و میگوید انسانها از نزدیکانشان (برادر، پدر، مادر، همسر و فرزند) فرار میکنند. در روایات آمده است هر کس سوره عبس را تلاوت کند، در روز قیامت در حالی خواهد آمد كه شادمان و خندان است.
فضیلت و خواص
نوشتار اصلی: فضائل سور
در فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده هر كس سوره عبس را قرائت کند، در روز قیامت در حالی خواهد آمد كه شادمان و خندان است. از امام صادق(ع) نیز نقل شده در بهشت زیر پرچم و سایه خداوند و مشمول كرامت خداوند خواهد بود و این كار برای خداوند کوچک و آسان است. همچنین از آنان امام نقل شده است هر كس هنگام بارش باران این سوره را بخواند، خداوند به تعداد قطرههای باران گناهانش را میآمرزد. در برخی روایات برای قرائت این سوره خواصی چون در امان ماندن مسافر از خطرات و پیدا شدن گمشده ذکر شده است.