Sedananing shifobaxshligi
Sedana bo‘yi 70 santimetrga boradigan bir yillik o‘simlikdir.
May-iyun oylarida gullaydi, urug‘lari iyul-avgustda yetiladi. Sedana mevasi pishib yetilishiga yaqin qolganda o‘rib olinadi. Uni yaxshilab quritib, yanchib, urug‘lari elakdan o‘tkaziladi va quruq joylarda saqlanadi. Urug‘i tarkibida oqsil, yog‘lar, uglevodlar, B va C vitaminlari hamda boshqa foydali moddalar bor.
Sedana Sharq xalqlari tabobatida qadimdan ishlatib kelinadi. Abu Ali ibn Sino sedana bilan ayrim ko‘z kasalliklarini davolagan, shuningdek, undan gijja haydovchi, gazandalar zahrini kesuvchi va kishini tinchlantiruvchi omil sifatida ham foydalangan. Sedana me’da og‘riqlarida ham tavsiya etiladi. Xalq tabobatida sedana urug‘lari asosida tayyorlangan damlama tish og‘rig‘ini qoldirishda foydali hisoblanadi.
Olimlardan Muhyiddin al-Arabiy aytadi: «Amaldorlardan biri juzom (moxov) kasaliga duchor bo‘lgan edi. Tabiblar uning dardiga chora yupolmay, bu dardga davo yo‘q, deyishdi. Iymoni mustahkam, sunnatga komil ixlos qo‘ygan bir kishi Payg‘ambar alayhissalomning «Sedana barcha dardlarga shifodir», degan hadislarini dalil o‘laroq keltirib,tabiblarpiig so‘zlarini inkor qildi. U sedana va asalni qo‘shib, dori tayyorladi va bemorni muolaja qila boshladi. Tabiblar amaldorning tez shifo topganiga hayratda qolishdi».
Zamonaviy tibbiyotda sedananing immunitetni ko‘tarish xususiyati borligi aniqlangan. U gijja, ayollardagi og‘riqli va anormal hayz sikli, nafas yo‘llari, bo‘yrak, jigar, asab tizimi, oshqozon va ko‘z kasalliklari, bosh va tish og‘rig‘ini davolashda ishlatiladi.
